Η χολή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις διαδικασίες απορρόφησης και πέψης του λίπους. Το υγρό της χολής παράγεται στο ήπαρ και, στη συνέχεια, μεταφέρεται στο έντερο μέσω του χοληφόρου πόρου. Η συγκέντρωση της χολής γίνεται στη χοληδόχο κύστη, η οποία συσπάται κατά την κατανάλωση των λιπαρών τροφών και αδειάζει τη χολή στο έντερο, μέσω του δικτύου των χοληφόρων.
Η κανονική ροή της χολής και η διαλυτότητά της είναι ουσιώδεις για την υγεία και την αποφυγή παρενεργειών όπως ο σχηματισμός “λάσπης”, η χολολιθίαση, η χολοκυστίτιδα και η οξεία παγκρεατίτιδα λόγω χολόλιθων.
Κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων χοληδόχου κύστης διατρέχουν άτομα υπέρβαρα όπως επίσης και άτομα που παρουσιάζουν απότομη απώλεια βάρους εξαιτίας ολιγοθερμιδικής δίαιτας. Άλλοι ενοχοποιητικοί παράγοντες είναι το είδος της διατροφής που ακολουθείται (λιπαρά και υπερκατανάλωση υδατανθράκων), καθώς και η καθιστική ζωή.
Το άρθρο αυτό παρέχει πληροφορίες και συμβουλές φυσικής αντιμετώπισης των παθήσεων της χολής.
Διατροφή
Η διατροφή πρέπει να είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, φρούτα και λαχανικά. Σημαντικό είναι επίσης να προτιμώνται τα μικρά και συχνά γεύματα και να αποφεύγονται τα μεγάλα.
Τροφές των οποίων η κατανάλωση πρέπει να αποφεύγεται ή να ελαχιστοποιείται
Σύμφωνα με τη μελέτη “Δίαιτα της χοληδόχου κύστης” του Δρ. James Breneman, οι κρίσεις χολής οφείλονται σε τροφικές ευαισθησίες. Στην ίδια μελέτη αναφέρονται ως κυριότερες για την πρόκληση κρίσεων χολής οι αυγά, χοιρινό, κοτόπουλο, γαλοπούλα, κρεμμύδια, πορτοκάλια, καφές και γάλα.
Βούτυρο, κίτρινα τυριά, πλήρη γαλακτοκομικά
Μαγιονέζα, μαργαρίνη και γενικά υδρογονωμένα έλαια
Ζωϊκά λίπη, τηγανητά και τσιγαριστά
Κονσερβοποιημένα ψάρια σε λάδι, οστρακοειδή
Ροφήματα σοκολάτας και γενικά η ζάχαρη
Αλλεργιογόνα όπως η γλουτένη
Αβοκάντο
Το σπανάκι δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται συχνά από άτομα που υποφέρουν από πέτρες της χολής.
Τροφές που ωφελούν
Φρούτα όπως τα γλυκά μήλα, τα καρπούζια, τα πεπόνια και οι μπανάνες ανήκουν στις ευεργετικές για τη χολή τροφές. Αντίθετα, θα είναι καλό να αποφεύγονται τα ξυνόμηλα, οι σταφίδες, τα σταφύλια, τα πορτοκάλια και τα φραγκοστάφυλα. Τα λαχανικά επιτρέπονται απεριόριστα.
Συνιστάται η αύξηση της ποσότητας πρωτεϊνών στη διατροφή, σε σχέση με την κατανάλωση υδατανθράκων και λιπών.
Σε γενικές γραμμές, οι πικρές ουσίες τροφών, βοτάνων κλπ ωφελούν γιατί ενεργοποιούν και διεγείρουν την έκκριση της χολής.
Τα πικρά ραδίκια ως τροφή/χυμός ή ένα αφέψημα των ανθισμένων κορυφών τους, αυξάνουν την παραγωγή χολής και ελαττώνουν τη χολολιθίαση.
Το ραπάνι σε αφέψημα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο χολολιθίασης.
Οι αγκινάρες και τα παντζάρια είναι θεραπευτικές για τη χολή τροφές.
Ο χυμός γκρέιπφρουτ επιδρά στο συκώτι, ασκώντας αποστραγγιστική επίδραση στους χοληδόχους πόρους. Ο χυμός μήλου συμβάλλει στην αύξηση της ροής της χολής.
Το μηλόξυδο σε κρίση πόνου χολής ανακουφίζει γρήγορα από τον πόνο. Χρησιμοποιούμε 1 κ.σ. μηλόξυδο σε ένα ποτηρι χυμό μήλου. Επίσης ευεργετικό είναι το διάλυμα απο 1 κ.σ. μηλόξυδο και 1 κ.γ. μέλι σε ένα ποτήρι νερό κατά τη διάρκεια του γεύματος.
Τους πόνους της χολής αντιμετωπίζουν και τα βότανα λινάρι και φτελιά.
Οι κολοκυθόσποροι και, ακόμα περισσότερο, οι ηλιόσποροι συμβάλλουν στην καλή λειτουργία της χολής.
Το μοσχοκάρυδο σε έγχυμα έχει την ιδιότητα να διαλύει τις πέτρες της χολής. Ρίχνουμε 1/2 κ.γ. σε ένα φλυτζάνι ζεστό νερό για δέκα λεπτά. Οι έγκυοι θα είναι καλό να αποφεύγουν την κατανάλωσή μοσχοκάρυδου, καθώς μπορεί να επισπεύσει τον τοκετό.
Σύμφωνα με τους φυσικούς θεραπευτές, οι υποτροπές των επώδυνων κρίσεων της χολής έχουν ως αφορμή μία στρεσογόνο κατάσταση ή γενικά έναν ψυχολογικό πόνο. Αν λοιπόν καταβάλετε προσπάθεια για αποστασιοποίηση και ψύχραιμη συναισθηματική αντίδραση σε τέτοιου είδους καταστάσεις, θα ωφελήσετε απόλυτα την υγεία της χολής σας.
Επειδή ο κάθε οργανισμός είναι ιδιαίτερος, θα πρέπει να παρακολουθείτε ποιές τροφές σας προκαλούν δυσφορία και πόνο χολής ωστε να τις αποφεύγετε.
Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες, τροφές που περιλαμβάνονται στην ενδεικνυόμενη λίστα για παθήσεις χολής (όπως π.χ. πλήρες ψωμί, βρώμη, κριθάρι κ.α.) προκαλούν πόνο σε κάποια άτομα αλλά όχι σε άλλα.
Βότανα
Κουρκουμάς
Ο κουρκουμάς διεγείρει τη χοληδόχο κύστη για να παράγει χολή. Είναι χολαγωγικός και αντιμετωπίζει παρακράτηση χολής, χολοκυστίτιδα, αγγειοχολίτιδα και χολόλιθους.
Εάν έχετε διαβήτη, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν τη χρήση του γιατί ο κουρκουμάς μπορεί να μειώσει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και, σε συνδυασμό με αντιδιαβητικά φάρμακα, να προκαλέσει υπογλυκαιμία. Επίσης, σε περίπτωση λήψης αντιπηκτικών φαρμάκων, πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν τη λήψη του καθώς μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγία. Η γερμανική Επιτροπή Ε, η οποία καθορίζει ποια βότανα μπορούν να συνταγογραφούνται με ασφάλεια στη Γερμανία, έχει εγκρίνει τον κουρκουμά για αντιμετώπιση πεπτικών προβλημάτων.
Γαϊδουράγκαθο
Το γαϊδουράγκαθο είναι ευεργετικό στο ήπαρ, καθώς αυξάνει τη συγκέντρωση γλουταθειόνης σε αυτό. Είναι επίσης αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση προβλημάτων χοληδόχου κύστης καθώς και στην πρόληψη και θεραπεία χολολιθίασης και υψηλής χοληστερόλης. Έχει την ιδιότητα να αυξάνει τη διαλυτότητα της χολής και να μειώνει την περιεκτικότητά της σε χοληστερόλη.
Μπορείτε να πιείτε τσάι απο τους σπόρους του ή να το βράσετε ως τρόφιμο.
Αγκινάρα
Το αφέψημα της αγκινάρας θεωρείται φάρμακο κατά της ανεπαρκείας του ήπατος. Τα συστατικά της αγκινάρας είναι χολαγωγά και απομακρύνουν από το αίμα τη χοληστερίνη.
Μέντα
Η μέντα είναι ισχυρό βότανο που ωφελεί τα ευερέθιστα έντερα. Βοηθά στην αντιμετώπιση της χολολιθίασης και αυξάνει τη διαλυτότητα της χολής.
Χαμομήλι
Το χαμομήλι είναι θεραπευτικό σε προβλήματα της χοληδόχου κύστης, του ευερέθιστου εντέρου, της υπεροξύτητας και χολαγωγικό.
Μετά τα γεύματα μπορείτε να πίνετε ένα φλυτζανάκι έγχυμα χαμομηλιού για την έκκριση της χολής.
Αλθαία
Η αλθαία (ή δεντρομολόχα) είναι θεραπευτική σε προβλήματα χολής και σε φλεγμονές της πεπτικής οδού, έλκους στομάχου και ουροποιητικού.
Δεντρολίβανο
Το δεντρολίβανο είναι χολαγωγικό, διεγείρει την έκκριση χολής και προστατεύει από χολολιθίαση. Προστατεύει επίσης από χολοκυστίτιδα και ίκτερο.
Διοσκορέα
Το βότανο της διοσκορέας αντιμετωπίζει προβλήματα χοληδόχου κύστης αλλά και επινεφρίδιο ανεπάρκεια.
Άλλα βότανα
Ρίγανη: Το αφέψημα ρίγανης βοηθά τη χολή να αποβάλει τις τοξίνες.
Μαϊντανός: Ο μαϊντανός βοηθά το συκώτι να εκκρίνει χολή.
Λουίζα: Η λουίζα συνιστάται για αντιμετώπιση της χολολιθίασης.
Δίκταμο: Το δίκταμο είναι θεραπευτικό στις παθήσεις χολής.
Βαλεριάνα: Η βαλεριάνα διευκολύνει τη ροή της χολής.
Ψύλλιο: To ψύλλιο αποτελεί αποτελεσματική θεραπεία στις πέτρες χολής. Επιπλέον, βοηθά στην αποφυγή της συμφόρησης στη χοληδόχο κύστη.
Αχιλλέα: Η αχιλλέα είναι αποτελεσματικό βότανο για τη χολή και το συκώτι, γιατί αυξάνει την έκκριση της χολής και συμβάλλει στη σωστή ηπατική λειτουργία.
Ειδικά για την περίπτωση χολοκυστίτιδας, η αγριάδα είναι ιδιαίτερα ευεργετική
Βιταμίνες και Στοιχεία
Μαγνήσιο
Έρευνα του University of Kentucky Medical Center που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση American Journal of Gastroenterology το 2008, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε μαγνήσιο προστατεύει από την εκδήλωση χολολιθίασης.
Επίσης, η ανεπάρκεια μαγνησίου αυξάνει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων στο αίμα και μειώνει τα επίπεδα της “καλής” (HDL) χοληστερίνης. Οι παράγοντες αυτοί δημιουργούν κίνδυνο χολολιθίασης.
Λεκιθίνη
Η λεκιθίνη βοηθά στην πρόληψη χολολιθίασης, αποτρέποντας τη στερεοποίηση της χοληστερόλης μέσα στη χοληδόχο κύστη.
Η λεκιθίνη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για παρατεταμένη περίοδο, γιατί η αύξηση της χολίνης στο σώμα μπορεί να μεγαλώσει τον κίνδυνο δυσλειτουργιών του ήπατος.
Χολίνη
Η χολίνη βοηθά στην καλή λειτουργία του ήπατος και της χοληδόχου κύστης. Η έλλειψή της προκαλεί συγκέντρωση λίπους στο ήπαρ καθώς επίσης και προβλήματα μνήμης.
Γενικές συμβουλές
Η κλινική Mayo συνιστά αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ, καθώς και αναμονή 2-3 ωρών μετά τα γεύματα πριν την κατάκλιση. Επίσης συνιστά κατά την κατάκλιση να είναι το πάνω μέρος του σώματος υπερυψωμένο κατά 10-15 εκατοστά.
Σύμφωνα με το National Foundation of Diabetes, Digestive & Kidney Diseases των ΗΠΑ, η γυναικεία ορμόνη οιστρογόνο, μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο οι χολόλιθοι είναι πιο συχνοί στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Τα οιστρογόνα μπορεί να αυξήσουν την ποσότητα της χοληστερόλης στη χολή και να μειώσουν την κίνηση της χοληδόχου κύστης.
Τα αντισυλληπτικά χάπια, λόγω της περιεκτικότητάς τους σε οιστρογόνα, καθώς και τα φάρμακα κατά της χοληστερόλης μπορεί να δημιουργήσουν χολόλιθους, επειδή κάνουν το συκώτι να απελευθερώνει περισσότερη χοληστερόλη στη χολή.
Προβήματα χοληδόχου κύστης μπορεί να προκαλέσει και η χαμηλή προγεστερόνη, εξαιτίας της οποίας γίνεται επικρατούσα ορμόνη το οιστρογόνο.
Θα πρέπει να αποφεύγεται το στρες και η ένταση, γιατί προκαλούν σύσφιξη των μυών της χοληδόχου κύστης με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η ροή της χολής.
Το καλό μάσημα της τροφής έχει μεγάλη σημασία για την καλή λειτουργία της χολής.
Επιβάλλεται η λήψη υγρών γιατί είναι γνωστό ότι οι πάσχοντες από προβλήματα χολής καταναλώνουν μικρότερες ποσότητες υγρών από το κανονικό. Προτιμήστε νερό και χυμούς.
Είναι απαραίτητη η απώλεια περιττού σωματικού βάρους για αποφυγή προβλημάτων χολής. Πρέπει επίσης να γίνει προσπαθεια για μείωση της υψηλής χοληστερόλης.
Είναι σημαντικό να αποφεύγονται οι δίαιτες με χαμηλή πρόσληψη θερμίδων γιατί υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας χολολιθίασης.
Η βανίλια χρησιμοποιείται ως διεγερτικό της έκκρισης της χολής.
Γενικά, αλλά και ειδικότερα στην περίπτωση των παθήσεων της χολής, πρέπει να αποφεύγετε τη σωματική αδράνεια. Επιλέγετε καθημερινά το περπάτημα ή τη γυμναστική. Ιδιαίτερα ωφέλιμη είναι η πρωινή γυμναστική, επειδή ενεργοποιεί το ήπαρ και θέτει σε κίνηση τη ροή της χολής.
Θα είναι καλό να προτιμάτε στερεό πρωινό για να ξεκινήσει η ροή της χολής. Μια καλή επιλογή περιλαμβάνει τη βρώμη με λίγο μέλι. Οι ίνες καθαρίζουν το έντερο από τα αποσυντεθειμένα χολικά άλατα και επιφέρουν ανακούφιση από τη δυσλειτουργία της χολής.
Η λήψη 3 κ.σ. ελαιόλαδο με λεμόνι το πρωί και το βράδυ προ του ύπνου βοηθά στην αποβολή της λάσπης ή των λίθων της χολής.
Η λήψη χολικών αλάτων μπορεί να βοηθήσει τη λειτουργία της χολής αλλά δεν πρέπει να λαμβάνονται για παρατεταμένο χρονικό διάστημα για αποφυγή ερεθισμού της χοληδόχου κύστης.
Πολύ αποτελεσματικό φυσικό φάρμακο για τα προβλήματα χολής είναι βάμμα από σπόρους γαϊδουράγκαθου, φύλλα μέντας και φύλλα αγκινάρας. Τρόπος παρασκευής του βάμματος: 1/3 του συνόλου των βοτάνων εμβαπτίζεται σε 2/3 βότκας ή καθαρού οινοπνεύματος ποτοποιίας σε ένα καθαρό βάζο. Το βάζο πρέπει να παραμείνει κλειστό για 20-30 ημέρες σε σκιερό μέρος και να αναταράσσεται για λίγα λεπτά καθημερινά. Στη συνέχεια στραγγίζεται και λαμβάνονται 10-15 σταγόνες του βάμματος σε ένα κρασοπότηρο νερού πρωί ή βράδυ.
Σε περίπτωση χολόλιθων είναι ευεργετικός ο χυμός από παντζάρι (μαζί με τα φύλλα του) και ραπάνι, καθώς και οι χυμοί πράσινων λαχανικών.
Η πρόπολη είναι ευεργετική γιατί μειώνει την οξύτητα του γαστρικού υγρού, επιφέρει βελτίωση στην έκκριση της χολής και συμβάλλει στη θεραπεία της παγκρεατίτιδας και χολοκυστίτιδας.
Στις παθήσεις χολής βοηθούν πολύ τα πεπτικά ένζυμα και ειδικά αυτά που περιέχουν και εκχύλισμα χολής.
Τα φύκια Kelp βοηθούν στην απομάκρυνση της πλάκας από τη χοληδόχο κύστη.
Κατά τη διάρκεια κρίσης χολής μπορεί να προσφέρει ανακούφιση η εφαρμογή ζεστής κομπρέσας ή θερμοφόρας για 20 λεπτά κάθε τρεις ώρες.
Το ξέρατε ότι…
Η χολολιθίαση είναι πολύ συχνή και ο καρκίνος της χοληδόχου κύστης πολύ σπάνιος. Για τον λόγο αυτό, οι γιατροί συνήθως δεν προτείνουν χολοκυστεκτομή σε περίπτωση ασυμπτωματικών χολόλιθων, εκτός αν ο χολόλιθος είναι μεγαλύτερος από 3 εκατοστά ή η χοληδόχος κύστη είναι γεμάτη χολόλιθους.
“Χοληφόρος λάσπη” καλείται η παθολογική σε πυκνότητα χολή. Αυτή η “λάσπη” συχνά εξαφανίζεται όταν εκλείψει η αιτία που τη δημιούργησε χωρίς να προκαλεί πρόβλημα. Άλλες πάλι φορές δημιουργεί χολολιθίαση. Η “λάσπη” μπορεί να προκαλέσει κολικούς της χοληδόχου κύστης παρόμοιους με αυτούς της χολολιθίασης, οξεία χολαγγειίτιδα και οξεία παγκρεατίτιδα. Ο διαβήτης και η εγκυμοσύνη μπορούν να προκαλέσουν τη δημιουργία “λάσπης”.
Έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2005 στο Journal Gut, έδειξε ότι η υψηλή πρόσληψη υδατανθράκων και κυμαινόμενου γλυκαιμικού φορτίου, αυξάνει τον κίνδυνο χολόλιθων σε άνδρες. Είναι σημαντικό να ακολουθείται υγιεινή διατροφή, καθώς και να καταναλώνονται γεύματα ανα τακτά χρονικά διαστήματα. Προστασία από τη δημιουργία χοληφόρου λάσπης αλλά και αντιμετώπιση της ήδη δημιουργηθείσας, επιτυγχάνεται με τις διατροφικές και άλλες συμβουλές που δίνονται για τα προβλήματα χολής.
Έχει διαπιστωθεί ότι η κυριαρχία των οιστρογόνων έχει ως αποτέλεσμα μία συστολή του Σφιγκτήρα του Οντίτι που ελέγχει τη ροή της χολής από τη χοληδόχο κύστη. Η προγεστερόνη αντιμετωπίζει την κυριαρχία των οιστρογόνων και χαλαρώνει τον σφιγκτήρα ο οποίος μπορεί να προκαλεί πόνο στη χοληδόχο κύστη. Προς αυτή την κατεύθυνση μπορούν να βοηθήσουν επίσης ο ψευδάργυρος, το αφέψημα φύλλων καρυδιάς, η λυγαριά (agnus castus) και η διοσκορέα. Επιπλέον, συνιστάται η αποφυγή υπερκατανάλωσης υδατανθράκων και γλυκισμάτων, καθώς και η αποφυγή ξενοοιστρογόνων (όπως για παράδειγμα τα πλαστικά).
Υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ υποθυρεοειδισμού και χολόλιθων. Ο υποθυρεοειδισμός προκαλεί μείωση της ροής της χολής. Πολλοί άνθρωποι με υποθυρεοειδισμό παρουσιάζουν προβλήματα χολής.
