Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ή πολλαπλή σκλήρυνση MS) είναι η πιο κοινή αυτοάνοση απομυελινωτική ασθένεια παγκοσμίως. Αποτελεί μία αυτοάνοση διαταραχή, στην οποία τα μονωτικά καλύμματα των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη, καταστρέφονται. Συγκεκριμένα, το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στα νευρικά κύτταρα και καταστρέφει τη μυελίνη, ουσία που περιβάλλει τα νεύρα. Με τον τρόπο αυτό διαταρράσσεται η επικοινωνία μεταξύ του εγκεφάλου και του υπόλοιπου σώματος.
Υποστηρίζεται οτι οι παράγοντες που προκαλούν τη νόσο αυτή είναι γενετικοί και περιβαλλοντικοί, όπως οι λοιμώξεις. Αξίζει να σημειωθεί οτι έχει διαπιστωθεί οτι οι ασθενείς με ΣΚΠ έχουν έλλειψη ακόρεστων λιπαρών οξέων που υπάρχουν στα φυτικά έλαια (μείγμα φυτικών ελαίων με μουρουνέλαιο).
Οι σχετικές θεραπείες στοχεύουν κυρίως στην αποτροπή της εμφάνισης νέων κρίσεων. Είναι ωστόσο ελπιδοφόρο το γεγονός οτι μια σειρά νέων θεραπειών βρίσκονται υπό ανάπτυξη.
Βιταμίνες και Μεταλλικά στοιχεία
Βιταμίνη D
Η βιταμίνη D διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη αλλά και την εξέλιξη της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Η βιταμίνη αυτή συμβάλλει στην πρόληψη της ασθένειας, καθώς μια αύξηση των επιπέδων της κατά 20 ng/ml στο αίμα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης σκλήρυνσης κατά πλάκας κατά 45%. Η βιταμίνη αυτή συμβάλλει όμως και στην αντιμετώπισή της καθώς, σύμφωνα με σχετική έρευνα του University of Cambridge, μια πρωτεΐνη που ενεργοποιείται από τη βιταμίνη D θα μπορούσε να επιδιορθώσει τη βλάβη που προκαλείται στη μυελίνη. Η έρευνα αυτή δημοσιεύθηκε στο Journal of Cell Biology το 2015.
Η βιταμίνη D μειώνει επίσης τον κίνδυνο της οστεοπόρωσης καθώς και τον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου. Συνιστάται να λαμβάνεται ειδικά τον χειμώνα, μαζί με ασβέστιο και μαγνήσιο και πριν τον βραδινό ύπνο για όσους πάσχουν από μυϊκούς σπασμούς
Ψευδάργυρος
Πολλοί ασθενείς με ΣΚΠ, έχουν υποθυρεοειδισμό και ο ψευδάργυρος προστατεύει από παθήσεις του λαιμού, συμπεριλαμβανομένου του θυρεοειδούς.
Ανθοκυανίνες
Οι ανθοκυανίνες βοηθούν στην επαναφορά του εγκεφαλικού διαφράγματος στο φυσιολογικό, ώστε να μην προσβάλλεται εύκολα η μυελίνη των νευρώνων. Περιέχονται στα βατόμουρα, σταφύλια, κόκκινο κρασί, ρόδι, δαμάσκηνα, κόκκινο λάχανο, μελιτζάνες, μπανάνες κ.α.
Ω3 λιπαρά οξέα
Τα Ω3 λιπαρά οξέα, είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία των μιτοχονδρίων. Έχει διατυπωθεί η υπόθεση πως η ελάττωση των Ω3 έξω από τις πλάκες, ίσως συμβάλλει σε αυτά τα συμπτώματα. Η θεραπεία με Ω3 γενικά προκαλεί μέτρια μείωση των υποτροπών και σε γενική βελτίωση της ποιότητας ζωής, η οποία υποδηλώνει μια αναστροφή της κατάθλιψης. Tα Ω3 (και Ω6) λιπαρά οξέα είναι όμως ευεργετικά και γιατί μειώνουν τον αριθμό και την ένταση των κρίσεων της ασθένειας (Neurology 1984).
Μαγνήσιο
Έρευνα του 2001 έδειξε ότι οι ελλείψεις μαγνησίου μπορεί να σχετίζονται με κάποια από τα συμπτώματα της ΣΚΠ, έτσι η πρόσληψή του θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την επιδείνωση των συμπτωμάτων της νόσου. Άλλωστε το μαγνήσιο αντιμετωπίζει το μούδιασμα και τους μυϊκούς σπασμούς και κράμπες.
Ασβέστιο
Αυτό το μεταλλικό στοιχείο παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία των οστών, στην καρδιαγγειακή υγεία και τον κίνδυνο καρκίνου. Έχει ιδιαίτερη σημασία ειδικά στην περίπτωση της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας.
Προσοχή απαιτείται στην περίπτωση λήψης βιταμίνης D, γιατί η βιταμίνη D αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου από το σώμα και η μεγάλη ποσότητα ασβεστίου μπορεί να είναι τοξική.
Βιταμίνη Β13 (Οροτικό οξύ)
H βιταμίνη B13 διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις αναζωογονητικές διαδικασίες των κυττάρων. Θεωρείται ότι είναι ζωτικής σημασίας για την αγωγή της ΣΚΠ.
Η βιταμίνη αυτή υπάρχει στον ορό του γάλακτος (τυρόγαλο) και ιδιαίτερα στο ξυνόγαλο.
Α-λινολεϊκό οξύ
Οι ασθενείς με ΣΚΠ έχει βρεθεί ότι έχουν έλλειψη λινολεϊκού οξέος. Αυτό βρίσκεται στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, στα καρύδια, αμύγδαλα, φύκια, ηλιέλαιο, κολοκυθόσπορους, tofu κ.α. Δυο κουταλιές σούπας ηλιέλαιο, δύο φορές την ημέρα, καλύπτουν την απαραίτητη ημερήσια δόση.
Καρνιτίνη
Πολλοί ασθενείς με ΣΚΠ έχουν πρόβλημα στη φυσική παραγωγή καρνιτίνης από τον οργανισμό. Η ασετυλική καρνιτίνη είναι απαραίτητη, καθώς επιταχύνει τον μεταβολισμό. Αυτή είναι πηγή φυσικής ενέργειας, καθώς συμμετέχει ενεργά σε κάθε λειτουργία της κυτταρικής δομής. Αξίζει να σημειωθεί οτι η πλουσιότερη πηγή καρνιτίνης είναι το κρέας των αιγοπροβάτων και ακολουθεί το βοδινό.
Μελατονίνη
Αμερικανοί και Αργεντινοί επιστήμονες βρήκαν ότι υψηλότερα επίπεδα της ορμόνης αυτής συνδέονται με χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης της νόσου.
Γ- Αμινοβουτυρικό οξύ
Στην αντιμετώπιση της ασθένειας αυτής βοηθά και το Γ-Αμινοβουτυρικό οξύ (GABA), το οποίο είναι βασικό αμινοξύ για τους εγκεφαλικούς νευρώνες, προάγει την αυξητική ορμόνη και βοηθά στην καλή λειτουργία της υπόφυσης. Επίσης το GABA βοηθά αποτελεσματικά όσους πάσχουν από μυΙκούς σπασμούς και πόνους, συμβάλλει στην επιδιόρθωση της κατεστραμμένης μυελίνης και στη μείωση του άγχους και του στρες. Κυκλοφορεί σε κάψουλες.
Ινοσιτόλη
Η ινοσιτόλη βοηθάει στην πρόληψη της σκλήρυνσης κατά πλάκας, βελτιώνει τη λειτουργία των νεύρων και λειτουργεί σαν φυσικό ηρεμιστικό.
Σημαντικές είναι επίσης οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, οι οποίες βοηθούν στον σχηματισμό της μυελίνης
Διατροφή
Τροφές που βοηθούν
Ωμές τροφές, μαγιά μπύρας, φύτρα σταριού, γάλα κατσικίσιο, φρούτα, βιολογικό μέλι, ξηροί καρποί, παντζάρια, αυγά, ψωμί ολικής, κοτόπουλο, άπαχο κρέας, συκώτι, γλυκάδια, λιπαρά ψάρια, μούρα, σταυρανθή λαχανικά.
Τροφές που πρέπει να αποφεύγονται
Θα πρέπει να γίνεται περιοσμένη κατανάλωση των: ζάχαρη, τηγανητά, πατάτες, καφές, κακάο, αλκοόλ, μουστάρδα, αλάτι.
Τα γαλακτοκομικά λόγω της καζεΐνης που περιέχουν, καθώς και τα φυστίκια και η σόγια.
Η γλουτένη γιατί δημιουργεί φλεγμονές.
Τα εσπεριδοειδή, γιατί πολλοί ασθενείς με ΣΚΠ έχουν ευαισθησία στο κιτρικό οξύ.
Οι μαργαρίνες, τα τεχνητά γλυκαντικά και τα συντηρητικά. Επισης πολλοί ασθενείς, αφαιρώντας από τη διατροφή τους τα δημητριακά, διαπίστωσαν βελτίωση των συμπτωμάτων.
Στοιχεία που χρονολογούνται από το 1976, δείχνουν ότι η κατανάλωση αγελαδινού γάλακτος έχει κάποια σχέση με την ανάπτυξη ΣΚΠ. Ορισμένες πρωτεΐνες στο αγελαδινό γάλα μιμούνται μέρος της μυελίνης ολιγοδενδροκυττάρων γλυκοπρωτεϊνης (ΜΟG). Οι πρωτεΐνες αυτές, σύμφωνα με τις έρευνες, προκαλούν αλλοιώσεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα των πειραματόζωων. Το παράδοξο είναι ότι δεν υπάρχει καμία συσχέτιση με το βούτυρο ή το τυρί. Ένας αριθμός πρωτεϊνών του αγελαδινού γάλακτος έχει ήδη αποδειχθεί ότι γίνεται στόχος από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού των ανθρώπων με ΣΚΠ.
Ερευνητές με επικεφαλής τον dr. Michael Dosch, ανώτερο επιστήμονα του διαθέτοντος το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο του Καναδά και συνδεομένου με το University of Toronto, Hospital for Sick Children, έχουν οδηγηθεί στις εξής διαπιστώσεις: H ΣΚΠ και ο Διαβήτης τύπου Ι (νεανικός), είναι πολύ στενά συνδεδεμένοι. Eπίσης στην ανάπτυξη των δύο αυτών ασθενειών συμπεριλαμβάνεται και ο ρόλος της πρωτεϊνης του αγελαδινού γάλακτος, για τα άτομα τα οποία είναι γενετικά ευαίσθητα. Η έρευνα αυτή δημοσιεύθηκε το 2001 στο Journal of Immunology.
Βότανα
Κουρκουμίνη
Πολλές μελέτες δείχνουν ότι όταν η κουρκουμίνη λαμβάνεται σε μεγάλες ποσότητες, αναστέλλει την εξέλιξη της ασθένειας. Η ουσία αυτή αποτελεί βασικό συστατικό του κουρκουμά.
Gingo Biloba
Το βότανο αυτό προκαλεί αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος, βοηθώντας έτσι τα νευρικά κύτταρα να ανακτήσουν ταχύτερα τη λειτουργία τους. Η υπερβολική χρήση του όμως πρέπει να αποφεύγεται λόγω του κινδύνου γαστρεντερικών διαταραχών ή ακόμα και αιμολυσίας (αραιώνει τα αιμοπετάλια).
Χαμομήλι
Το βότανο αυτό είναι αντιοξειδωτικό, ηρεμιστικό και αντιβακτηριακό και μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της ανησυχίας στην περίπτωση της ΣΚΠ.
Λιναρόσπορος
Ο λιναρόσπορος σε τσάι βοηθά στη Σκλήρυνση κατά Πλάκας, λόγω της περιεκτικότητάς του σε λιπαρά οξέα Ω3 και Ω6 καθώς και σε βιταμίνες Α,Β,Ε και F. Εκτός από τσάι μπορεί επίσης να προστίθεται σε δημητριακά, μούσλι και γιαούρτι.
Το σώμα έχει τη φυσική ικανότητα να αποκαθιστά τη μυελίνη, η οποία όμως περιορίζεται με το πέρασμα του χρόνου
Γενικές συμβουλές
Επειδή το στρες επιδεινώνει τα συμπτώματα, οι τεχνικές χαλάρωσης, όπως ο διαλογισμός, οι βαθειές αναπνοές, η μουσική και η γιόγκα, βοηθούν στην αντιμετώπιση της νόσου.
H φυσική άσκηση με αντιστάσεις μπορεί να ανακουφίσει από συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας, όπως υπερβολική κόπωση και κινητικά προβλήματα. Αυτού του είδους η άσκηση προστατεύει το νευρικό σύστημα επιβραδύνοντας την εξέλιξη της νόσου. Στα παραπάνω συμπεράσματα οδήγησε έρευνα στην οποία συμμετείχαν τα: University of Southern Denmark και Aarhus University/Hospital της Δανίας, μαζί με το University Medical Center Hamburg-Eppendorf της Γερμανίας. Η έρευνα αυτή δημοσιεύθηκε στο Multiple Sclerosis Journal το 2017.
Γενικότερα η τακτική άσκηση βοηθά στη μείωση της σπαστικότητας και στην ενίσχυση των μυών. Ιδιαίτερα βοηθητικά στην αντιμετώπιση της ασθένειας είναι τα ελαφρά καθίσματα, τα οποία μπορείτε να επαναλαμβάνετε κάθε βράδυ.
Το μασάζ βοηθά στην αντιμετώπιση του άγχους και του στρες, καθώς και κάποιων συμπτωμάτων όπως πόνος, μούδιασμα, μυϊκή αδυναμία, κόπωση, μυϊκοί σπασμοί.
Συνιστάται η αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ.
Η γύρη μελισσών περιέχει όλες τις βιταμίνες και τα μεταλλικά στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για την ενδυνάμωση του οργανισμού, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει με περισσότερη δύναμη τη δύσκολη αυτή νόσο.
Το ξέρατε ότι…
Έρευνα η οποία δημοσιεύθηκε στο Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry βρήκε ότι εκχύλισμα κάνναβης που χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς έχει θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία των συμπτωμάτων της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Αυτή η καθαρά ιατρική χρήση δεν επιτρεπόταν μέχρι πρότινος στην Ελλάδα, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά έπειτα και από τον Ν.4523/2018 έχει ανοίξει πλέον ο δρόμος για την εισαγωγή εγκεκριμένων φαρμακευτικών σκευασμάτων και προϊόντων κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς. Η κυκλοφορία τους πλέον στην Ελλάδα είναι νόμιμη με σχετική ιατρική ένδειξη για ασθενείς που τα χρειάζονται.
Τα αποτελέσματα της μεγάλης κλινικής δοκιμής SPI2 για τη θεραπεία υψηλών δόσεων βιοτίνης στη ΣΚΠ, τα οποία ανακοινώθηκαν στις 10/3/2020, δεν ήσαν ενθαρρυντικά. Η SPI2 η οποία διενεργήθηκε σε 642 ασθενείς με μη ενεργή προοδευτική ΣΚΠ, δεν έδειξε βελτίωση στα κριτήρια αναπηρίας σε σύγκριση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου. Τα κριτήρια αυτά συνδέονται είτε με χαμηλότερη βαθμολογία Διευρυμένης Κλίμακας Κατάστασης Αναπηρίας (EDSS) είτε με μείωση του χρόνου βαδίσματος (TW25).
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2018 στο ιατρικό online περιοδικό Neurology της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας, ένα ειδικό πρόγραμμα με ασκήσεις ισορροπίας και κίνησης ματιών μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά τα άτομα με ΣΚΠ.
Στην Ελληνική Εταιρεία για τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας, η οποία είναι ο Εθνικός φορέας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα για τη νόσο απο το 1992, παρέχονται δωρεάν ψυχοκοινωνική υποστήριξη και φυσική αποκατάσταση η οποία περιλαμβάνει θεραπευτική άσκηση και φυσικοθεραπεία. (www.gmss.gr τηλ. 2310/949909, 210/994673300)
Τα στοιχεία επικοινωνίας του Συλλόγου Ατόμων με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (για στήριξη και ενημέρωση) είναι τα εξής:
Θ.Χ.Π.Α. Λεωφ. Βουλιαγμένης (πρώην Αμερικανική Βάση Ελληνικού) 167 77 ΕΛΛΗΝΙΚΟ
Email: [email protected], Τηλ/Fax: +30 210 9600 131
